ホームページに戻る
目次に戻る



アイヌ語新聞「アイヌタイムズ」の記事「ソコニ (エゾニワトコ)」
(第22号、2002年(平成14年)6月20日(木)アイヌ語ペンクラブ発行 9〜11ページ引用)

ソコニ (エゾニワトコ)

(アイヌ語)
sokoni
ソコニ
(エスペラント)
Sambucus sieboldiana, ezoniwatoko [japane]


ソコニは匂いが強いので、悪い神も流行病の神もそれを嫌がると言われています。

(アイヌ語)
sokoni hura ruy pe ne kusu wen kamuy ka pakor kamuy ka emaka sekor a=ye.
ソコニ フラ ルイ ペ ネ クス ウェン カムイ カ パコ カムイ カ エマカ セコ アイェ。
(エスペラント)
La odoro de la arbedo "sokoni" estas forta. Pro tio oni diras, ke ĝin malamas la aina dio de malbono kaj infekta malsano.
 

幌別では、この木で木幣を作りました。

(アイヌ語)
Poro-pet or ta newaanpe inaw ne a=kar ruwe ne.
ポロペッ オ タ ネワアンペ イナウ ネ アカ ルウェ ネ。
(エスペラント)
En la urbeto "Poro-pet" oni faris la ainan preĝilon "inaw" el la arbedo.
 

樺太では、この木の枝で人形を作り、子供の着物の帯に結びました。

(アイヌ語)
Karapto or ta anakne, ne nitek inoka ne a=kar wa, hekaci us kut or a=ewkote yak a=ye.
カラト オ タ アナネ、 ネ ニテ イノカ ネ アカ ワ、 ヘカチ ウ クッ オ アエウコテ ヤ アイェ。
(エスペラント)
En la duoninsulo "Karapto" oni faris pupon el la branĉo kaj kunligis ĝin kun la vesta zono de infano.
 

これが子供を守るものだと考えられたのでしょう。

(アイヌ語)
newaanpe hekati epunkine kuni p ne sekor yaynu=an nankor.
ネワアンペ ヘカチ エプンキネ クニ ネ セコ ヤイヌアン ナンコ
(エスペラント)
Laŭ onidiro ĝi protekas infanojn.
 

これは、「セニシテニポポ」とか「ソコニナンコロペ」と言われました。

(アイヌ語)
newaanpe "seniste-nipopo" ne ya "sokoni-nan kor pe" ne ya a=porose p ne.
ネワアンペ "セニテニポポ" ネ ヤ "ソコニナン コ ペ" ネ ヤ アポロセ ネ。
(エスペラント)
Oni nomas ĝin aŭ "seniste-nipopo" aŭ "sokoni-nan kor pe".
 

青木愛子さんは次のように言ってます。

(アイヌ語)
Aoki Aiko katkemat ene hawean hi:
青木愛子 カッケマッ エネ ハウェアン ヒ:
(エスペラント)
S-ino AOKI Aiko diris jene:
 

フイペ(腎臓、肝臓)が元気のない時は、ソコニの内皮を煎じて、その汁を飲ませると良くなるといいます。

(アイヌ語)
huype tumsak hi ta, sokoni kapu a=popte wa, uwehe a=kure yak pirka sekor a=ye.
フイペ トゥ ヒ タ、 ソコニ カプ アポテ ワ、 ウウェヘ アクレ ヤカ セコ アイェ。
(エスペラント)
Laŭ onidiro kiam aŭ reno aŭ hepato estas malsana, oni infuzas la epidermon de "sokoni", kaj trinkas la supon, tiel fariĝas bona.
 

秋になるとソコニの皮をはいで、干しておきました。

(アイヌ語)
cuk an kor sokoni kapu a=sospa hine, a=satke wa a=ama.
チュ アン コ ソコニ カプ アソパ ヒネ、 アサッケ ワ アアマ。
(エスペラント)
Kiam aŭtuno alvenas, oni senŝeligas la epidermon de "sokoni", kaj sekigas ĝin.
 

川上シンさんは次のように言ってます。

(アイヌ語)
Kawakami Sin katkemat ene hawean hi:
川上シン カッケマッ エネ ハウェアン ヒ:
(エスペラント)
S-ino KAWAKAMI Sin diris jene:
 

煎じるときは、葉っぱと若い茎(枝)を入れました。

(アイヌ語)
a=popte hi ta, ni hamu tura pon niteke a=omare ruwe ne.
アポテ ヒ タ、 ニ ハム トゥラ ポン ニテケ アオマレ ルウェ ネ。
(エスペラント)
Kiam oni infuzas ĝin, oni enmetas la foliojn kaj la tigojn en la akvo.
 

腰がひどく痛いときは、ソコニの湿布を使います。煮立たせて布を巻きました。

(アイヌ語)
a=ikkewe eytasa arka kor, sokoni nimaw a=eywanke ruwe ne. a=popte wa senkaki a=kokari.
アイッケウェ エイタサ アカ コ、 ソコニ ニマウ アエイワンケ ルウェ ネ。 アポテ ワ センカキ アコカリ。
(エスペラント)
Kiam la lumbo doloras, oni uzas kompreson el "sokoni". Oni bone boligas ĝin, kaj vindas la tukon.
 

「知里真志保 分類アイヌ語辞典」には、こう書かれています。

(アイヌ語)
"Tiri Masiho Bunrui-aynu-go-Ziten" or ta ene kampinuye hi:
"知里真志保 分類アイヌ語辞典" オ タ エネ カンピヌイェ ヒ:
(エスペラント)
"ĈIRI Maŝiho Bunrui-ainu-go-Ziten (Klasifikita vortaro de aina lingvo de ĈIRI Maŝiho)" diras jene;
 

樺太では、石を焼いて、水に浸した木の皮で包んで、腫れたところに付けたといいます。

(アイヌ語)
Karapto or ta, suma a=sesekka hine, a=woromare nimaw ani a=kokari wa, totce hi a=usi yak a=ye ruwe ne.
カラト オ タ、 スマ アセセッカ ヒネ、 アウォロマレ ニマウ アニ アコカリ ワ、 トッチェ ヒ アウシ ヤ アイェ ルウェ ネ。
(エスペラント)
En la duoninsulo "Karapto" oni varmigas ŝtonon, envolvas ĝin per la epidermo trempita en akvo kaj almetas ĝin al ŝvelaĵo.
 

ソコニは、北海道、サハリン、南千島、本州中北部、朝鮮半島、中国東北部に生えています。山に生えます。

(アイヌ語)
sokoni anak aynumosir (Hokkaido), Karapto (Saharin), yawani (Minami-tisima), Honsyû-tyûhokubu, tyôsen-hantô, tyûgoku-tôhokubu or us pe ne. kim us pe ne.
ソコニ アナ アイヌモシ (北海道)、 カラト (サハリン)、 ヤワニ (南千島)、 本州中北部、 朝鮮半島、 中国東北部 オ ペ ネ。 キ ペ ネ。
(エスペラント)
"sokoni" elkreskas en aynumosir (Hokkajdo), Karapto (Saĥaleno), yawani (Suda-parto de Kurilaj Insuloj) kaj Nordorienta-parto en Ĉino. Troviĝas en monto.
 

乾燥したソコニは漢方では接骨木(せっこつぼく)と呼ばれるもので、乾燥した葉は接骨木葉(せっこつぼくよう)と呼ばれるものです。

(アイヌ語)
a=satke sokoni anak kanpô or ta sekkotuboku sekor a=ye p ne wa, a=satke hamu sekkotubokuyô sekor a=ye p ne ruwe ne.
アサッケ ソコニ アナ 漢方 オ タ 接骨木 セコ アイェ ネ ワ、 アサッケ ハム セッコトゥボクヨ セコ アイェ ネ ルウェ ネ。
(エスペラント)
En kanpô (ĉina medicino) oni nomas la sekigitan arbedon sekkocuboku kaj nomas la sekigitan folion sekkocubokujoo.
 

接骨木は、骨が折れた時に直したり、腫れたところも痛むところもよくしたり、そしてやけどしたところを直したりしました。さらに、小便づまりしたとき飲むと良いといわれています。

(アイヌ語)
sekkotuboku ani pone kay hi a=tusare ka ki, totce hi ka arka hi ka a=pirkare ka ki, orowano a=cire hi a=tusare ka ki ruwe ne. kasiun, okuykoeskari=an kor a=ku yak pirka sekor a=ye ruwe ne.
接骨木 アニ ポネ カイ ヒ アトゥサレ カ キ、 トッチェ ヒ カ アカ ヒ カ アピカレ カ キ、 オロワノ アチレ ヒ アトゥサレ カ キ ルウェ ネ。 カシウン、 オクイコエカリアン コ アク ヤカ セコ アイェ ルウェ ネ。
(エスペラント)
Per sekkotuboku oni bonigas ostrompaĵon, ŝvelaĵon, doloraĵon kaj brulvundon. Kiam oni ne povas urini, oni trinkas ĝin. Tiel oni resaniĝas.
 

腎炎、関節リウマチ、痛風と呼ばれる病気も治すものです。

(アイヌ語)
zin'en, kanseturyûmati, tûhû sekor a=ye siyeye ka a=pirkare p ne.
腎炎、関節リウマチ、痛風 セコ アイェ シイェイェ カ アピカレ ネ。
(エスペラント)
Ĝi resanigas la malsanojn kiel la nefrito, la artika reŭmatismo kaj la podagro.
 

接骨木成分として、オレアノール酸、β-アミリンパルミテート、α-アミリン、ウルソール酸というものがあります。

(アイヌ語)
sekkotuboku or ta oreanôrusan, bêtaamirinparumitêto, arufaamirin, urusôrusan oka sekor a=ye p an ruwe ne.
接骨木 オ タ オレアノール酸、β-アミリンパルミテート、α-アミリン、ウルソール酸 オカ セコ アイェ アン ルウェ ネ。
(エスペラント)
En sekkocuboku troviĝas oleanolic acid, amyrin palmitate, amyrin kaj ursolic acid.
 

接骨木葉にはサンブルシンというものがあります。

(アイヌ語)
sekkotubokuyô or ta sanburusin sekor a=ye p an ruwe ne.
接骨木葉 オ タ サンブルシン セコ アイェ アン ルウェ ネ。
(エスペラント)
En sekkocubokujoo troviĝas sambunigrin.
 

若芽は食べられますが、下痢をする人もいるので注意してください!

(アイヌ語)
asir epuy a=e easkay, korka soyokari kur ka an kusu yayitupare yan hani!
アシ エプイ アエ エアカイ、 コカ ソヨカリ ク カ アン クス ヤイトゥパレ ヤン ハニ!
(エスペラント)
Oni povas manĝi la novan burĝonon. Sed kelkaj personoj laksiĝas. Atentu tion!
 

果実は食べられます。それで作った果実酒はおいしいと言われています。

(アイヌ語)
nikaopi anak a=e easkay. ani a=kar sake keraan sekor haweas.
ニカオピ アナ アエ エアカイ。 アニ アカ サケ ケラアン セコ ハウェア
(エスペラント)
Oni povas manĝi la frukton. Bongusta estas la alkoholaĵo el la frukto.


目次に戻る

ホームページに戻る